Taal en Alzheimer

Onderzoek via de romans van Iris Murdoch

Iris MurdochWat er gebeurt in de hersenen met het geheugen en vooral ook met taal intrigeert mij. Onderstaand artikel las ik op About.com en omdat ook de film Iris (met prachtige acteerprestaties van Judy Dench en Kate Winslet), over hoe schrijfster Iris Murdoch, met haar man, worstelde met de ziekte van Alzheimer, veel indruk op me gemaakt heeft, volgt hier een vertaling van het stuk van Christine Kennard.

Literatuur, linguïstiek en de vroege tekenen van Alzheimer

De beroemde en vermaarde Britse schrijfster Dame Iris Murdoch stierf in 1999. Bij de autopsie werd de diagnose van de ziekte van Alzheimer bevestigd. Dr. David Garrard, onderzoeker aan het University College London (UCL), en de Medical Research Council’s Cognition and Brain Sciences Unit (Cambridge University), ontdekten dat een van haar latere romans al tekenen van Alzheimer bevatte.

Het team analyseerde de tekst van haar roman en ontdekte dat, hoewel structuur en grammatica in haar boeken onveranderd bleven, haar taalgebruik de effecten van de ziekte van Alzheimer aan het licht bracht. Iris Murdochs laatste boek ‘Jackson’s Dilemma’, uitgegeven in 1995, liet zien dat ze eenvoudigere zinnen en woorden gebruikte.

Het onderzoek, waarover is geschreven in het online tijdschrift Brain , maakt deel uit van een aantal onderzoeken naar de invloed van de ziekte van Alzheimer op taal.

De bevindingen kunnen helpen bij het diagnosticeren van Alzheimer. Iris Murdochs echtgenoot John Bailey zei in een interview voor de BBC dat hij een aantal verschillen zag in de manier waarop ze werkte. Niet alleen de verandering in taalgebruik viel hem op, maar ze besprak bovendien haar roman met hem, iets wat ze nog nooit eerder had gedaan.

Mensen met de ziekte van Alzheimer merken dat ze moeite hebben met het onthouden van woorden. Het team van het University College London zegt dat hun studie van het oeuvre van Dame Iris kan helpen bij het diagnosticeren van de ziekte bij anderen. Haar romans bieden academici de kans om te onderzoeken wat er in de loop van de tijd gebeurt met cognitieve processen.