Foto: ANP
Barack Obama tekende vandaag de gastenboeken van Amsterdam en het Rijksmuseum. Met zijn linkerhand. En hij is niet de enige linkshandige president van de Verenigde Staten. Bill Clinton, George Bush (sr.), Ronald Reagan, Gerald Ford, Harry Truman, Herbert Hoover en James Garfield. Van de 44 leiders van Amerika is bijna 20 procent linkshandig (tegen 10% van de wereldbevolking). Toeval? Zijn linkshandigen betere leiders? Hebben ze iets wat de rest niet heeft?
Ik ben linkshandig
In het Engels is er één woord voor: handedness. Mijn ‘handsheid’ is ook links. Toen ik voor het eerst naar school ging, dacht ik dat ik een rariteit was. In de eerste klas (nu groep 3) van de basisschool probeerde juffrouw Juffermans mij met veel pijn en moeite rechts te leren schrijven. Gelukkig kreeg ik het jaar daarop een veel jongere juf, die me zei dat het niets uitmaakte met welke hand ik schreef, als het maar leesbaar was. Maar anderen vonden mij soms raar omdat ik niet alleen met de andere hand schreef, maar ook mijn pen zo gek vasthield en er schuin mee over het papier ging. Dat kwam ongetwijfeld door het vroegere gebruik van ‘verse’ inkt. Je moest voorkomen dat je met je hand over de zojuist geschreven letters ging en vlekken maakte. Overigens doe ik niet alles met mijn linkerhand. Toen ik opgroeide waren er nog geen speciale gebruiksvoorwerpen voor linkshandigen en dus leerde ik bijvoorbeeld wel met mijn rechterhand knippen.
Theorieën
Een algemene theorie voor linkshandigheid is die van de taakverdeling tussen de hersenhelften. Spreken en met je handen werken vergen veel van de hersenen en zijn daarom verdeeld over de twee hersenhelften. Spreken gebeurt bij de meeste mensen met de linker helft en daarom controleert de rechter het handwerk. Linkshandigen hebben net als rechtshandigen een heterogeen brein, maar bij hen zou óf de taakverdeling zijn omgedraaid óf beide helften controleren de spraak.
Intelligentie
In zijn boek Right-Hand, Left-Hand meldt professor Chris McManus van het University College London dat het aantal linkshandigen groter wordt en dat uit de groep linkshandigen historisch gezien een bovengemiddeld aantal goede presteerders komt. De hersenen van linkshandigen hebben volgens hem een andere structuur (en daardoor meer vaardigheden) en de genen van linkshandigheid beheersen ook de ontwikkeling van de taalgebieden in de hersenen. Veel wetenschappers zeggen echter dat tussen die twee geen werkelijk verschil in intelligentie zit.
Hoe linker, hoe flinker
McManus schrijft in Scientific American:
“Bij onderzoek in Engeland en Australië is ontdekt dat linkshandigen slecht één IQ-punt verschillen van rechtshandigen. Maar de hersenen van linkshandigen zijn anders van structuur, waardoor ze taal, ruimtelijk inzicht en emoties op meer diverse en mogelijk creatievere manieren kunnen verwerken. Bovendien zijn er iets meer linkshandigen dan rechtshandigen onder getalenteerde musici en wiskundigen. Een onderzoek onder professionele musici onthulde aanzienlijk meer getalenteerde linkshandigen, zelfs bij de instrumenten die eigenlijk ontworpen lijken voor rechtshandigen, zoals de viool.”
Sociale stempels
Linkshandigen werden in het verleden vaak gediscrimineerd. Behalve met ongemak kregen linkshandigen ook te maken met spot of afkeer. Zo dacht men vaak dat ze ongeluk brachten.
In veel Europese talen betekent ‘rechts’ ook ‘recht’, ‘correct’ of ‘juist’ (bijv. het Engelse ‘right’). En andersom was links vaak negatief: het Latijnse bijvoeglijk naamwoord sinister betekent ‘links’, maar ook ‘onfortuinlijk’, en deze dubbele betekenis is er nog altijd in de van het Latijn afgeleide woorden. Er bestaan in diverse talen, zoals Engels, Frans en Nederlands, negatieve connotaties bij het woord ‘links’: onhandig, onbeholpen, onfortuinlijk, onoprecht, sinister, boosaardig, enz.
13 augustus is overigens de Dag van de Linkshandige.
Squiggles 