Nadenken over overleven
Reflectie is goed. Over het leven en over jezelf. Ik zit in zo’n reflectieve periode en kijk af en toe terug (hoewel ik me ook wel kan vinden in de uitspraak van Edna ‘E’ Mode uit The Incredibles: “I never look back, darling. It distracts me from the now.”). Daarbij ontdek ik waarom ik doe wat ik doe in het leven. Ja echt, zo diep gaat het. En dan vraag ik me ook af: hoe overleef je in tijden van crisis, of die nu financieel of emotioneel is?
Een middelmatig kind
Bij zo’n zoektocht ga je terug naar de basis, naar je gevoelens, je zelfbeeld. Ik vond mezelf altijd middelmatig. Ik kon aardig zingen, maar deed er niets mee. Ik was leuk met kinderen, maar heb ook dat niet in mijn voordeel kunnen gebruiken. Het duurde lang voordat ik mijn ‘roeping’ vond. Ik leek voor elk beroep wel een geschikte eigenschap te hebben, maar ik miste dan weer zoveel andere. Als ik niet voor de liefde naar Frankrijk was vertrokken, waar ik mijn talenkennis goed kon gebruiken, was ik misschien wel huismoeder geworden.
Pesten
Ik wilde bijzonder zijn, anders. Maar anders zijn, mag dat wel? We zeggen dat iedereen zichzelf moet kunnen zijn en we lijken het zelfs aan te moedigen. Toch zijn er volop signalen dat onze samenleving het liefst mensen die ‘anders’ zijn buitensluit. Dat begint al op school. Er is momenteel veel over te doen: tv-programma’s, discussies over cyberpesten, enz. Maar pesten gebeurt al sinds jaar en dag. En alle smoezen zijn goed: een grotere neus, een andere naam – dat hoeft niet eens Poepjes te zijn; ik werd Baviaan genoemd – of je niet durven aansluiten bij de groep.
Doe maar gewoon
Waarom accepteren we eigenlijk niet dat iemand anders is? Willen we politiek correct zijn? Ons anders voordoen dan wat we werkelijk van binnen voelen? Zijn niet degenen die eerlijk zijn tegen zichzelf (en daardoor misschien ook vaker tegen anderen) ook degenen die zich anders durven kleden en gedragen? “Pff, moet je díe zien.” “Doe maar gewoon, joh.” Is het overlevingsdrang? Zijn die oergevoelens dan werkelijk zo diep geworteld? Het lijkt er namelijk op dat we nog altijd de kudde nodig hebben om te overleven. En dat terwijl onze maatschappij steeds individualistischer wordt.
Behoefte aan de groep
In alle hoeken van de samenleving draait het steeds meer om de individu, de single, de zzp’er… Zeker, die éénpitters zoeken elkaar ook op, maar dat is omdat we niet anders kúnnen. Alleen kun je niet overleven. Je kunt je eigen voedsel vinden, je eigen potje koken. Ja, zelfs seks hebben kan alleen (voortplanten dan weer niet). Maar we moeten ook allemaal van tijd tot tijd worden aangeraakt. Menselijke warmte is een must. Communiceren, hoe slecht we dat ook doen, hoort bij de overlevingsstrategie. En om in een groep te passen, is het goed om hetzelfde te zijn als die groep. Anders begrijpt men je niet.
De rollen omdraaien
Wordt het niet eens tijd dat de groep zich ook eens gaat aanpassen aan het individu? Wat ik daarmee bedoel is dat je elkaar de tijd moet gunnen om de ander beter te leren kennen. Als je werkelijk weet wat iemand beweegt, dan doet het ‘anders zijn’ er niet meer toe, dan zie je die grote neus of die gekke kleren niet meer. Uiteindelijk kan de groep ook niet overleven zonder het individu.
Kameleon
Met mijn middelmatigheid, die me lange tijd dwarszat, raak ik geleidelijk vertrouwd. Misschien maakt het feit dat ik me ermee verzoend heb me juist weer bijzonder. Of misschien ben ik niet kleurloos, maar ben ik een kameleon. Ja! Ik heb alle kleuren in mij en pas me aan mijn omgeving aan. Is dat niet de ultieme overlevingsstrategie?
Wat is jouw overlevingsstrategie?
Om te eindigen met een vrolijke noot zijn hier twee filmpjes over anders zijn (resp. 4 min en 2.45 min):
Squiggles 