Ik geef toe dat ik er tot voor kort nog nooit van had gehoord, maar de ‘vriendschap met voordelen’ – in het Engels Friends With Benefits genoemd – schijnt steeds populairder te worden. Hoe komt dat? Is het een relatie of een vriendschap? En het klinkt wel goed, maar wat zijn die voordelen nou precies? En zijn er ook nadelen? Ik was nieuwsgierig en heb wat onderzoek gedaan.
Liefde
Bij de, complexe, romantische liefde komen volgens de psychologie twee ontwikkelpatronen kijken: a) waardering – positieve beoordeling van persoonlijke eigenschappen, en b) aantrekkingskracht – de uiterlijke kenmerken. Bij het eerste patroon is vriendschap de basis, bij het tweede een seksuele relatie. Bij romantische liefde worden de twee op een intieme manier gecombineerd. Daarbij gaat het om het intens om elkaar geven en jezelf aan elkaar verbinden voor een, hopelijk, langdurige relatie.
(H)echte vriendschap
Vriendschap is ook geen vluchtige relatie; niet al onze kennissen worden ook vrienden. Bij vriendschap gaat het meestal ook om een langere periode en om een diepere verbinding, net als bij liefde. Maar bij een vriendschap is er minder intimiteit dan bij een romantische liefde.
Vriendschap+
Behalve een seksuele verhouding, vriendschap en romantische liefde is er nog een andere mogelijkheid: een soort ‘vriendschap Plus’ of zoals de Amerikanen het noemen: ‘Friends With Benefits‘ (FWB), een vriend met een voordeel. Zo’n relatie vind je vaak bij twintigers, maar het komt ook bij andere leeftijdsgroepen voor.
FWB – seks met diepgang
Bij een ‘vriendschap met voordelen’ zijn de vriendschap en de voordelen niet per se exclusief en gaat het vaak om seks met wat meer ‘diepgang’. De band en toewijding zijn minder diep dan bij een romantische liefde, maar dieper dan bij alleen seks. Vaak zijn de partners eerst vrienden of geliefden geweest voordat ze FWB worden, maar een vriendschap met voordelen kan ook ontstaan vanuit een fijne one night stand (liefje voor één nacht). Seks tussen vrienden met voordelen is een terugkerend iets en heeft meer intimiteit dan een one night stand, maar de seks is niet die van een romantische liefde.
Wel de lusten, niet de lasten
Zo’n relatie heeft dus de voordelen van een goede vriendschap met seksueel genot, maar zonder het emotionele ‘gedoe’ en de verplichtingen die bij een romantische liefde horen. De nadelen zijn dat er een aantal dingen van de romantische liefde ontbreken, vooral de continue en diepe band met elkaar. De partner in een vriendschap met voordelen is niet altijd de belangrijkste in het leven van de ander.
Bindingsangst
Een van de redenen voor het aangaan van een vriendschap met voordelen is de angst om een verbintenis aan te gaan, want de grenzen zijn dan niet duidelijk afgebakend; het is behoorlijk vrijblijvend. De (quasi) afwezigheid van verplichtingen kan leiden tot minder passie en intimiteit. De wens om overal een graantje van mee te pikken, komt de voordelen vaak niet ten goede. En een belangrijk aspect van vriendschap, dat vaak juist ontbreekt bij een vriendschap met voordelen, is openheid. Ook al lijkt het of je overal met elkaar over kunt praten, het vrijblijvende seksuele aspect voorkomt nu juist dat je open bent over je belangrijkste seksuele relatie.
Tijdelijk en voorwaardelijk
Hoewel er aan zo’n relatie ogenschijnlijk geen verplichtingen vast zitten, willen de partners toch graag voelen dat ze op een of andere manier bijzonder zijn voor elkaar. Daarom zijn er soms toch voorwaarden aan verbonden. Bovendien kan het vervelend zijn om meerdere FWB’s te hebben die elkaar kennen. Mensen willen niet altijd alles van elkaar weten. Een FWB is niet De Ware Jacob, maar kan in sommige situaties gewoon (even) de juiste persoon zijn. Het tijdelijke aspect van een vriendschap met voordelen is nogal complex. Het is in ieder geval langduriger dan een one night stand en meestal, maar niet altijd, korter dan echte vriendschap. De band van een vriendschap met voordelen is tijdelijk en voorwaardelijk; een van de partners (of beide) wil geen diepere relatie, al dan iet in afwachting van een andere (‘ware’) partner.
Toch naar meer?
Als de band goed is, kan het zijn dat hij uitgroeit tot een romance. Als slechts een van de twee verliefd wordt op de ander, dan is er een probleem. Hij of zij zal de gestelde vriendschapsgrenzen overschrijden en zich gaan gedragen als een geliefde. Als het niet wederzijds is, kan dat pijnlijk en zelfs destructief zijn. Maar het ‘upgraden’ van een vriendschap met voordelen betekent hoe dan ook juist afzien van die voordelen en maakt in feite een eind aan juist die vrijblijvendheid waar je van hield en waarvoor je koos. Daarom is een vriendschap met voordelen vaak heel mooi in theorie, maar pakt die in de praktijk vaak heel anders uit.
Filmtips:
Friends with benefits, een Amerikaanse romcom met o.a. Justin Timberlake in de hoofdrol.
When Harry met Sally gaat vooral over de vraag of mannen en vrouwen vrienden kunnen zijn zonder seks te hebben (met de beroemde scene waarin Meg Ryan een orgasme faket); een van mijn favoriete romcoms.
(Bron o.a. Psychology Today)
Squiggles 